Yeniceoba Mahallesinin Tarihçesi, Kültürün'den Ekonomisine / Konya - CİHANBEYLİ

Tarihçe

Yeniceoba'nın tarihi, Hititlere kadar gitmektedir. Bunun kanıtı ise Yeniceoba'nın Yenice Sokağında yaptığı altyapı çalışmaları sırasında, Hititlerden kalma taş lahitler ve Roma devrinden kalma mezar taşları bulunmuştur. Yeniceoba daha sonra çeşitli kavimlere ev sahipliği yapmıştır. Bunlar: Frigyalılar, Lidyalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılardır. İlk yerleşimin ve şehrin kuruluşunun Roma İmparatorluğu devrinde olduğu tahmin edilmektedir. Ayrıca Tekmezar ve Küçükkartal Yaylalarında bulunan mezarlıklardan ve Yeniceoba Lisesi inşaatı kazısında bulunan aslan heykellerinden Yeniceoba Mahallesi'nin bulunduğu bölgede Selçuklular Devrinde yerleşimin olduğu anlaşılmaktadır.

Konar-Göçer olan aşiret göçebe olduğundan yazları Yeniceoba'da ve kışları Adana'nın Yenice Beldesinde geçirmekteydi. Bu yüzden ismini Yeniceoba olarak almıştır. Bugün yerleşik olan Yeniceoba halkı: Malatya, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Diyarbakır yöresinden, 1800-1850 yılları arasında Haymana-Cihanbeyli ovasına yerleşmiştir. Bu yıllar arasında ilk olarak Ankara'ya bağlı Karagedik Beldesi, daha sonra Konya'ya bağlı Pazarözü Yaylası, Tol Yaylası ve Hacı Bektaş Yaylası'nın bulunduğu bölgede ikamet etmiştir. En son olarak da Yeniceoba halkı, 1853 yılında Yeniceoba Mahallesi'nin bugün bulunduğu bölgeye yerleşmiştir.

Yeniceoba, 1876 yılında Osmanlı İdari Teşkilatlanmasında Konya iline bağlı Aşiret-i Rişvan Esbikeşan kazasına bağlanmıştır. 26 Mart 1913 tarihinde idari yapılanmadan sonra Saideli (Kadınhanı) kazasına bağlanmış ve Yeniceoba Nahiye Teşkilatı ve Belediye Teşkilatı kurulmuştur. Türkiye'de, 1926 yılında yapılan değişiklikle Cihanbeyli ilçesine bağlanmıştır. Cumhuriyetin kurulmasıyla devletin idari teşkilatında meydana gelen değişikliklerden sonra 30 Mayıs 1926 tarihinde Yeniceoba Nahiye Teşkilatı ve Belediye Teşkilatı kaldırılarak, Yeniceoba Muhtarlığa dönüştürülmüştür. (1926 yılında Belediye Başkanlığı'nı Molla Ömer Kart yürütülmekteydi).

1926 yılında devletin idari teşkilatında yapılan değişiklikle Cihanbeyli ve Kulu ilçelerinin bulunduğu bölgede Esbikeşan adında yeni bir ilçe kurularak ilçenin merkezi olarak'da Reşadiye (Böğrüdelik) köyü seçilmiştir. Yeni kurulan ilçede merkezi İnevi (Cihanbeyli) olan Mürseli Efendi Nahiyesi, Sülüklü Nahiyesi, Zıvarık (Altınekin) ve merkezi Yeniceoba olan Yeniceoba Nahiyesi olmak üzere, 4 adet Nahiye kurulmuştur. 1929 yılında Esbkeşan ilçesi kaldırılarak Cihanbeyli ilçesi kurulmuştur. İlçe Merkezi Reşadiye Köyünden alınarak İnevi'ne (Cihanbeyli) taşınmıştır.

13 Kasım 1955 tarihinde Yeniceoba'da Belediye Teşkilatı tekrar kurulmuştur. 1968 yılında devletin idari yapısında gelen idari değişikliklerden sonra Nahiye Müdürlüğü teşkilatı kaldırılmıştır.

Kültür

Yeniceoba'da 7 adet Kültür ve Turizm Bakanlığından tescilli arkeolojik sit alanı ve 1 adet tarihi konak bulunmaktadır. Bunlar: Karayusuf Höyük, Celildağı Örenyeri, İnler Tepesi Örenyeri, Gülderesi Örenyeri, Küçükçat Höyüğü, Mehmettepe Höyüğü, Yeniceoba Höyüğü ve Hacı Ahmet Kart Konağı.

Giyim Kültürü

1925 yılından önce kadınlar üç etek, cepken üstüne yelek giyer, bellerine kuşak bağlardı. Ayaklarına lapçin giyerlerdi. Başlarına tas, tasların üstüne tülbent takarlardı. Zengin gümüş taslar kullanır ve tasları altınlarla süslerlerdi. Erkekler ise cepken, kısa üç etekleri elde yapılan yünden pantolonlar giyerlerdi. Ayaklarda çarık bulunurdu. fes giyerler, ancak yaşı geçkin olanlar fes takmaz. Başlarını lapçin'le bağlarlardı. Kız ve erkek çocuklar fistan denilen uzun elbiseler giyerdi. 25 Kasım 1925 tarihinde çıkan şapka kanunuyla cüppe, sarık ve fes yasaklanmıştır. İlk değişim kadınların taslarını çıkarıp sadece tülbent takması, erkeklerin ise fes yerine fötr takmasıyla olmuştur. Ancak bunun dışında bir değişim gözlenmemiştir. İnsanlar geleneksel kifayetlerinden kolay kolay vazgeçememişlerdir. Değişim zamana yayılmıştır.

1950'li yılların sonlarında kadınları basma kumaştan dikilen bol paçaları geniş şalvarlar ve yine basma kumaştan dikilen gömlekler giymeye başlar. Zamanla bu giyim tarzı iyice oturur. Ancak zamana ve modaya göre, tercih edilen kumaşlarda değişim olmuştur. Örneğin: Kadife kumaştan dikilen şalvarlar, trikoyelek ve buluz takımları, çiçek desenli eşarp bir dönemin en çok tercih edilen kıyafetleri olmuştur. Erkekler ise bu dönemde gömlek, pantolon, ceket, kasket ve lastik ayakkabılar giyerdi.

1970'li yıllara girilirken modern giyime ilk adımlar atılmıştır. Genç kızlar uzun maksiler, kısa kollu elbiseler veya gömlekler, diz altı etekler altına paçalı pantolonlar, yüksek topuklu ayakkabılar. Genç delikanlar ise paçalı pantolonlu, geniş yakalı gömlekler giymeye başlarlar. Ancak yaşı biraz geçtiğinde özellikle bayanların evlendikten sonra bu şekilde giyinmesi yadırganırdı. Zamanla yaşan standartların yükselmesi, Avrupa'da yaşayan vatandaşlar ve büyük şehirlerde okuyan gençlerin bulunduğu şehirdeki yaşam tarzını buraya taşıması, giyim tarzını iyice etkilenmiştir. Kadınlar yalnızca taziyelere gidince geleneksel kıyafetlerini giyerler.

Ekonomi

Yeniceoba'nın 2012 yılı nüfus sayımında, nüfusu resmi rakam itibarı ile 6.872 kişidir. Fakat nüfusunun 3/1'i gerek yurt dışında gerekse çeşitli şehir ve metropollerde bulunduğundan gerçekteki nüfusu bağlı bulunduğu köylerle birlikte 60.000'i bulmaktadır. Türkiye'nin en çok göç alan mahallerinin başında gelir.

Mahalle merkezinde nüfusun %80'ni tarım iş kolunda, %10'u imalat sanayinde ve %10'u hizmet sektöründe faaliyet göstermektedir. Yeniceoba Sanayi Sitesinde PVC kapı pencere imal eden atölyeler, mermer atölyeleri, mobilya imalatçıları, tarım alet ve makinelerini üreten atölyeler bulunmaktadır. Tarımda makineleşme demir tekerlekli, benzinli traktörlerin Yeniceoba'ya ilk defa 1928 yılında kullanılmaya başlanmıştır. 1947 yılında paletli traktörlerin Yeniceoba'da kullanılmasıyla tarımda makineleşme devam etmiştir. Hemen hemen her hanede tarım aletleri bulunmakta olup zamanında öküz, deve ve kara sapanla sürülen ekinler şimdi modern tarım aletleri ile yapılmaktadır.

Mahallede ormanlık alanı vardır. Çayır ve mera ile tarım dışı arazinin toplam içindeki yeri %34'tür. tarımsal üretim içerisinde ilk sırayı hububat almakta olup şeker pancarı, kimyon, mercimek, nohut ve fasulye ekimi yapılmaktadır.

1957 yılında Toprak Mahsulleri Ofisi ve 1961 yılında Tarım Kredi Kooperatifi kurulmuştur. Yıllık pancar üretimi 130-150 bin ton arasında değişmektedir. Yeniceoba'da bulunan Toprak Mahsulleri Ofisi, 40.000 tonluk hububat deposuna sahiptir ve her yıl 70.000 ton hububat alımı yapmaktadır. Taşıma kooperatifi her yıl Konya'ya, 100.000 ton şeker pancarı ve 60.000 ton hububat nakliyesi yapmaktadır. Nüfusun büyük bir kısmı tarım ve hayvancılıktan gelir sağlamaktadır. Geniş tarım arazilerinde büyük çapta hububat tarımı ve şeker pancarı üretimi yapılmaktadır. Tarımın yanı sıra her ne kadar sayısal olarak hayvancılık azalma eğiliminde ise de hayvancılık ve nakliyecilik yapılmaktadır.

Süt üretimi çok azdır. Son yıllarda süt inekçiliğinde bir hareketlilik gözlenmekle birlikte istenilen seviyede değildir. Sığır besiciliği yeterince gelişmemiştir. Genellikle Anadolu merinos koyunu ve Karaman koyunu yetiştiriciliği yapılmaktadır. Özelikle küçük baş hayvanlarda önemli oranda düşüş olmuştur.

Yeniceoba'nın şehirleşme hızı günden güne artmaktadır. Türkiye'nin gelişmiş kasabalarının başında gelmektedir. Cadde ve sokak yolları açılmıştır. Halkın tüm ihtiyaçlarını karşılayan alışveriş merkezine, showroomlar ve kuyumcu dükkânları ile modern bir şehir görünümündedir. Yeniceoba'da çoğu ilçede bulunmayan istikbal Hukla beyaz eşya mağazaları halkın tüm ihtiyaçlarını karşılayacak durumdadır.

Nüfus

2012 yılı Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Yeniceoba Mahallesinde 6.872 kişi yaşamaktadır. Ancak bu nüfus yurt dışında çalışan işçilerin ve Büyükşehirlerde eğitim amacıyla bulunan halkımızın yaz aylarında Yeniceoba'ya dönmesi ile nüfus 15.000-18.000 arasında kişi bulunmaktadır.

Mahallenin Yıllara Göre Nüfusu


2012 6.872
2011 7.301
2010 7.607
2009 7.855
2008 8.003
2007 7.863
2000 9.174

Coğrafya

Yeniceoba'nın coğrafi yapısı üzerinde herhangi bir göl, dağ, tepe ve deniz gibi bir kaynak olmayıp düz ova olarak uzanmaktadır. İç Anadolu Bölgesi'nin orta kısmında yer almaktadır. Mücavir alan sınırı yaklaşık 400 km²'dir. Bu alanı ile Türkiye'nin en büyük yüzölçümüne sahip kasabaları arasındadır ve Cihanbeyli'ye bağlı en büyük yerleşim birimidir. Ortalama yükseltisi 950 metre'dir.

Yeniceoba'nın kuzeyinde Haymana ilçesi, kuzeydoğusunda Kulu ilçesi, batısında Yunak ilçesi ve güneyinde ise idari yönden bağlı olduğu Cihanbeyli ilçesi bulunmaktadır.

Yeniceoba'nın Eski, Ulucami ve Yenice Mahalle olmak üzere üç mahalleden, Karayusuf, Tekmezar, Güzelyayla, Çelikler, Büyükkartal, Küçükkartal, Kepir ve Tol olmak üzere sekiz yayladan (mezradan) oluşmaktadır.

Ulaşım

Yeniceoba Cihanbeyli ilçe merkezine 35 km, Konya il merkezine 135 km ve Ankara il merkezine ise 160 km uzaklıktadır. Yeniceoba Konya-Ankara karayolunun 115.km'sinin 15 km batı tarafında bulunmaktadır ve E5 karayolunun 15 kilometre'si içerisidir. Köy ve mahallelerde olan bağlantısı stabilize ve asfalt yollarla sağlanmaktadır. Yeniceoba'ya bağlı olduğu köy ve kasabalara en yakın olan mesafeleri şöyledir:

• Kütükuşağı - 9 km
• Bulduk - 12 km
• Kuşça - 15 km
• Büyükbeşkavak - 18 km
• Turanlar - 18 km
• Çölyaylası - 20 km
• Kelhasan - 21 km
• Çimen - 28 km
• Kandil - 33 km
• Tüfekçipınarı - 33 km
• Sülüklü - 35 km

İklim

Yeniceoba'da Orta Anadolu iklimi hüküm sürmektedir. 38-39 doğu boylamları arasında bağlı olan köyleri ile birlikte yaklaşık 2.118.000 dekarlık bir alana yayılan arazide yeraltı suyu acısından zengin rezerve sahip olan mahalle, 20-50 metre derinlikte acılan kuyularda çıkartılan su ile yaklaşık olarak 16.000 dekar arazi sulamaktadır.

Akdeniz ve Ege bölgesi ile bağlantının kesilmesi nedeniyle kara iklimi hüküm sürmektedir. Yazlar kurak ve sıcak. Kışları ise soğuk ve yağışlıdır. Yağışları genellikle kış ve bahar aylarında görülür. Türkiye'nin en az yağış alan bölgesidir. Ortalama yıllık yağış 150 cm³ civarındadır. Gece ve gündüz ısı farkı yaz aylarında oldukça yüksektir.

İmar Uygulamaları

Yeniceoba'nın toprak potansiyelinin geniş olması, sulu tarımın yapılması arazinin çok, düz ve verimli olması halka fert başına düşen Millî geliri'nin, Türkiye ortalamasının hayli üzerinde yer almasını sağlanmıştır. 1990'lı yıllardan sonra hızlı yapılaşma ve çok katkılı binaların yapılması önem kazanmıştır. Belediye olarak imar uygulamalarına öncelik verilmektedir. Mera yola terkler ve imar mevzuatına uygunluğu oluşmasına özellikle önem verilmektedir. İmar uygulamaları istikrarlı bir şekilde yapılmaktadır.

Eğitim

Yeniceoba'da Anaokulu okulunda öğretim gören öğrenci sayısı 70-100 civarında, İlkokul okullarında öğretim gören öğrenci sayısı 500-600 civarında, Ortaokul okullarında öğretim gören öğrenci sayısı 300-350 civarında ve Lisede öğretim gören öğrenci sayısı ise 400-500 civarındadır. Yeniceoba'ya ilk defa okul 1937 yılında açılmıştır. Her yıl halk eğitim kursu açılmakta olup genç kızlara biçki, dikiş ve nakış kurslarında beceri sahibi olup meslek sahibi edindirilmektedir. Bugün Yeniceoba'nın 1000 üzerinde üniversite mezunu bulunmaktadır.

Yeniceoba'da 1 adet Anaokulu, 2 adet İlkokul, 2 adet Ortaokul ve 2 adet Lise (1. Ana bina ve 2. Ek bina) eğitime hizmet verilmektedir.

Anaokulu

• Şehit Doğan Koca Anaokulu

İlkokullar

• Cumhuriyet İlkokulu

• Mehmet Zeki Kart İlkokulu

Ortaokullar

• Atatürk Ortaokulu

• İmam Hatip Ortaokulu

Lise

• Yeniceoba İhsan Geyik Lisesi

• İmam Hatip Lisesi