Yazar
Böbreküstü bezlerinde doku yıkımına bağlı olarak hormon yapımının durmasıyla gelişir.
#Addison #Hastalığı #Nedir #Belirtileri #ve #Tedavisi
Addison Hastalığı Nedir ?
Kimyasal tepkimeler için gerekli enzimlerden birinin eksikliği, bütün üretim zincirinin durmasını ve son ürünün, yani hormonun yapılmamasına yol açar.
Olguların büyük bölümünde hastalık böbreküstü bezi kabuğunun her üç katmanına da yerleştiğinden böbrek üstü bezi yetmezliği enel bir hormon eksikliği olarak ortaya çıkar.
Addison Hastalığı Nedenleri ?
Olguların yüzde 70-80'ine Koch basilinin etken olduğu böbrek üstü bezi veremi yol açar. Hastalık belirtilerinin görülebildiği ilerlemiş olgularda böbreküstü bezleri belli bir biçimden yoksun, sarı-gri renkli ve peynirimsi yapıda iki torbacık halini almıştır. Hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için veremin yol açtığı doku yıkımına bağlı bu yapı bozulmalarının böbreküstü bezlerinin yüzde 90'ına yayılması gerekir. Bundan da anlaşıalacağı gibi böbreküstü bezlerinin yedek üretim kapasitesi çok geniştir.
Bez dokusunun yaklaşık yüzde 10'u sağlam kaldığı sürece yetmezlik belirtleri yalnız vücudun yüksek düzeyde hormona gereksinim duyduğu anlarda ortaya çıkar. Bu gibi durumlarda böbreküstü bezleri organizmanın birden artan hormon gereksinimi karşılayamaz.
Böbreküstü bezlerinde verem akciğerlerdeki enfeksiyonu izleyen ikincil bir odak olarak belirir. Veremin yanı sıra kronik enfeksiyon hastalıkları, rengi , böbreküstü bezi tümörleri, bu doku hücrelerini yayın yıkıma uğratan kloroform ve salvarsan gibi zehirli maddeler ve böbrek üstü bezlerini beseleyen damarların tıkanması da böbreküstü bezi yetmezliğine yol açabilir.
Bazen sorun başka nedenlerden de kaynaklanabilir. Bu durumlarda hastalığın kökeni vücudun daha yukarısında yer alan merkezlerdir. Örneğin, etken beynin hipotalamus bölgesinde üretilen ve hipofix bezini adrenokortikotrop hormon (ACTH) salgılamaya iten sertleştirici faktör eksikliği olabilir. Hipofizin ACTH salgılayamaması böbreküstü bezlerinde doku gerilemesine yol açar ve böbrek üstü yetmezliğiyle sonuçlanır.
Addison Hastalığı Belirtileri :
- Yorgunluk
- Zayıflama
- Düşük Tansiyon
- Deri Renginin Koyulaşması
- Cinsel İşlev Bozuklukları
Addison hastalığı ya da hipoadrenalizm adıyla bilinen böbreküstü bezi yetmeliğinin ilk belirtisi aşırı yorgunluktur. Hasta bitkinlik duyar ve ilerlemiş lgularda yataktan kalkıp yürüyecek gücü kendinde bulamaz. Gittikçe zayıflar. Tansiyonu sürekli düşük kalır. hastalığın bütün bunlardan daha tipik belirtisi ise deri renginin koyulaşmasıdır (metanodermi), Deri özellikle yüz, el ve kollarda koyu, bronz bir renk alır. Elin üstündeki deri koyulaşarak pembemsi avuç içiyle belirgin bir karşıtlık oluşturur. Meme başları ve varsa yara izleri siyaha çalan koyu kahverengiye döner.
Dişetleri, yanaklar ve üreme organlarında koyu renkli lekeler belirir. Erkeklerde cinsel güçsüzük, kadınlarda adet düzensizlikleriyle belirir. Erkeklerde sizlikleriyle birlikte özellikle koltukaltı ve dış üreme organları çevresinde kıl dökülmesi hastalığın öbür belirtileridir.
Şimdi bu hastalıkta eksikliği duyulan hormonların yukarıda sıralanan belirtilere nasıl yol açtığına bakalım. Yorgunluk ve düşük tansiyon birbiriyle yakından ilgilidir. Her ikisi de su ve sodyumun böbrekler yoluyla dışarı atılmasını denetleyen aldosteron hormonunun eksikliğinden kaynaklanır. Aldosteron eksikliliği nedeniyle su ve sodyumun boşaltım sisteminden dışarı atılması denetlenmeyen su kaybına, dolayısıyla da dolaşımdaki kan miktarının azalmasına ve tansiyonun düşmesine yol açar.
Kilo kaybı bu bozukluğa ek olarak kortizol eksikliğiyle de ilgilidir. Kortizolün başlıca görevi proteinleri şekere dönüştürerek hücrelereenerji sağlamaktır. Addison hastalarında kortizol eksikliği nedeniyle kan şekeri normal düzeyin altına düşer. Bu durum bütün organizmayı olumsuz etkiler; hastanın yorgunluk duymasına da yol açar. Deri renginin koyulaşması ve böbreküstü bezlerinin dışında gelişen bir belirtidir. Bu bezlerde ki işlev yetersizliği nedeniyle kanda kortizol miktarının azalması ön hipofizin sürekli uyarılarak aşırı ACTH salgılamasına yol açar. Aynı süreçte hipofizin orta lobu da etkilenerek, fizyolojik denge durumunda çok az önem taşıyan melanosit uyarıcı hormonu (MSH) salgılar. Bu hormon deri hücrelerindeki melanin adlı koyu renkli pigmentin artmasına ve deri renginin koyulaşmasına neden lur. Cinsel organlarla ilgili bozukluklar ve kıl dökülmeleri ise böbreküstü bezlerinec salgılanan cinsel hormonların eksikliğinden kaynaklanır.
Hastalık Cinsel Yaşamı Nasıl Etkiler ?
Erkeklerde cinsel güçsüzlüğe, kadınlarda adet düzensizliklerine yol açabilir. Koltukaltında ve dış üreme organları çevresinde kıl dökülmesine neden olur. Kıl dökülmesinin nedeni böbreküstü bezleri kabuğunun çıramsı ve ağsı bölgelerinden salgılanan androjen hormonlarının eksikliğidir. Dökülme erkeklerde daha önemsizdir, çünkü androjen hormonları erkekte böbreküstü bezinden başka erbezlerinde de üretilir.
Böbreküstü bölgesinin karşılaştığı darbe ve travmalar böbreküstü bezlerinde hastalık yapar mı ?
Şiddetli travmalar ender olarak böbreküstü bezi yetmezliğine yol açar.Bu duruma daha çok erken ve zor doğan bebeklede rastlanır.
Addison hastalığına yalnız verem mi yol açar ?
Hayır. Birçok Addisonhastalığı olgusu böbreküstü bezlerinde nedeni bilinmeyen doku gerilemesi sonucunda ortaya çıkmıştır.
Bulaşıcı bir hastalık mıdır ?
Hayır. Organizmanın kendi hücrelerine karşı bilinmeyen bir mekanizmayla antikor ürettiği bir özbağışık hastalığıdır.Bu antikorlar böbreküstü bezi kabuğunda doku yıkımına yol açarak Addison hastalığının gelişmesine neden olur.