Sıçrayan örümcek ( Salticidae )

Akıllı ve çevik bir avcıdır ve kedi gibi , avını takip ettikten sonra üzerine atlar. 8 adet gözü olan sıçrayan örümceğin görüş yeteneği muazzamdır. Başının ön tarafında yer alan oynatabildiği 2 büyük gözü ile detayları ve renkleri seçer . Daha küçük ve sabit olan diğer gözleri ile çevresindeki hareketleri algılar. Bilim insanları , sıçrayan örümceğin avını yakalamak için gözlerini nasıl kullandığını laboratuvar ortamında gözlemledi.

Genel Özellikleri ;

Sıcak havalarda daha aktiflerdir.

Sekiz gözlü örümcek türlerindendir.

Gözlerin dördü iri olup , öne doğru çıkıktır.

Değişik habibatlarda yaşarlar.

Everest tepesinde bile görülmüştür.

Teşhis anahtarı

Familya teşhis anahtarı (Türkiye için): 8 gözlü. IV. yürüme bacağının metatarsusu calamistrumsuz, örü memelerinin önünde cribellum bulunmaz. Gözler dağınık, sternum önde labium ile birleşmiş değil. Ön orta gözler birbirinden ayrı, geriye kalan gözler yanlarda üçlü gruplar oluşturmaz, bacaklar dikkat çeker derecede uzun değil, tarsus’lar tek parça halinde. Prosomanın gözleri taşıyan ön kısmı düz; orta ve arka örü memeleri dikkat çeker derecede küçük değil, ön örü memeleri birbirine bitişik olup koni oluşturmaz. Gözler üç sıraya dizili, ön orta gözler dikkat çeker derecede diğerlerinden büyük, II. ve III. sıra gözler prosoma yanlarında yer alıp dikdörtgen oluşturur, II. sıra gözleri fark edilmeyecek derecede küçüktür.

Morfoloji

Sekiz gözlü örümceklerdendir. Karapaks dikdörtgen veya kare şeklindedir. Gözlerden dördü dikkat çeker derecede iri olup, öne doğru çıkıktır. Bu iki özellikleriyle diğer örümceklerden rahatlıkla fark edilirler.

Habitat

Değişik habitatlarda yaşarlar. Tropikal ormanlar, çalılık araziler, çöller, gelgit bölgeleri, hatta dağlar bu değişik habitatlardan bir kısmıdır. Euophrys omnisuperstes türüne Everest tepesinde de rastlanmıştır.

Sınıflandırma

Filogenetik ve morfolojik analizler sonucu oluşturulan Salticidae monofilisi, 3 ana koldan oluşur: Lyssomaninae, Spartaeinae ve Salticoida. Familya üyelerinin % 90 ı Salticoida grubunda yer alır.

Avını yakalayabilmek için muazzam bir sıçrayış

Ağ kurup bekleyen bir çok örümcek türünün aksine , sıçrayan örümcek avına kendisi saldırmayı tercih eder. Bu örümcek türünün avlanmasındaki dikkat çekici özellik ise sıçrayan avına ulaşmasıdır . Örümcek öylesine ustaca bir sıçrayış yapar ki yarı metre ötesinden uçan bir böceği sıçrayak hava yakalıyabilir.

Örümcek, şaşırtıcı sıçrayışını, hidrolik basınç ilkelerine göre çalışan sekiz bacağı sayesinde yapar. Saldırı sonunda avının üzerine bir anda çökerek güçlü kıskaçlarını avına geçirir. Bu atlayış çoğu zaman bitkiler arasındaki karmaşık ortamlarda gerçekleşir. Örümcek, başarılı bir atlayış için en uygun açıyı hesaplamak, avının hızını ve uçuş yönünü de göz önünde bulundurmak zorundadır.

Daha da ilginç olan, avını yakaladıktan sonra örümceğin ölmekten nasıl kurtulduğudur. Örümcek ölebilir, çünkü avını yakalamak için atlarken doğal olarak kendini de boşluğa bırakmaktadır. Bu durumda bulunduğu yüksek mesafeden (çoğunlukla bir ağacın tepesindedir) yere çakılabilir. Ama örümcek böyle bir problemle karşılaşmaz. Çünkü sıçramadan hemen önce salgıladığı ve bulunduğu dala yapıştırdığı iplik onu yere düşmekten kurtarır, havada asılı kalmasını sağlar. Bu iplik, hem kendini, hem de yakaladığı avı taşıyabilecek kadar sağlamdır.

Hedefi belirle ve sonuç

Çok üstün bir sıçrama yeteneğine sahip olan bu örümcek türünün diğer fiziksel özellikleri de kusursuzdur. Sıçrayan örümceğin gözlerinden ikisi kafanın ortasından dürbün biçiminde ileri uzanmıştır. Bu iki büyük göz, yuvalarının içinde sağa-sola ve yukarı-aşağı doğru hareket edebilir. Yeşile ve ultraviyole dalgalarına duyarlı dört katlı retinası sayesinde örümceğin gözü yüksek netlikte görüntü sağlama özelliğine sahiptir. Kafanın yanındaki diğer dört göz ise görüntüyü aynı netlikte göremez, ancak çevresindeki türlü hareketi algılar. Bu sayede hayvan, arkasındaki bir avı veya düşmanı da rahatlıkla fark edebilir.

Buraya kadar sıçrayan örümcekle ilgili olarak verilen bilgileri düşünelim. Sıçrayan örümcek avını bir sıçrama ile yakalayabileceği kadar seri hareket edebilecek bir vücut yapısına sahiptir. Aynı şekilde gözleri de avını her yönden görmesini sağlar.